یکی از آثار مهم دوره صفوی در قزوین عمارت چهلستون یا کلاه فرنگی است که در وسط باغ بزرگی قرار دارد و تنها کوشک باقی مانده از مجموعه کاخ های سلطنتی روزگار شاه طهماسب است.

 
نماهایی از عمارت چهل ستون یا کلاه فرنگی شهر قزوین

این بنا ساختمانی هشت گوش به مساحت تقریبی 500 متر مربع است که بر اساس نقشه ی معماری ترک در دو طبق ساخته شده و دارای تالارها و اتاق های کوچکی در هر طبقه است. نقاشی های دیواری طبقه اول نمونه ای از هنر نگارگری مکتب قزوین و دارای شهرت فراوان است. از این مکان هم اکنون به عنوان گنجینه (موزه) قزوین استفاده می شود.

 
نماهایی از عمارت چهل ستون یا کلاه فرنگی شهر قزوین

امامزاده حسین ( ع )

به روایت " رافعی " بنای آرامگاه امامزاده حسین ( ع ) شهر قزوین ، مدفن فرزند دو ساله امام رضا ( ع ) است  . بنای اصلی امامزاده به دوره صفویه تعلق دارد . بعدها در آن تغییراتی داده شده است ، ایوان آیینه كاری كنونی ، به آن الحاق و حجره ها ورواقی با سردری زیبا به دور آن ساخته شده است و در چهار سمت آن ، چهار ایوان قرار دارد . ایوان های شرقی و غربی در دوره قاجار تبدیل به اتاق شد و دارای تزیینات است . دیواره های بنا دارای كتیبه و دو ضریح است . ضریح اول از چوب ساده و ضریح دوم از شاهكارهای صنعتقلم زنی و منبت كاری است . این بنا همچنین دارای در منبت كاری شده بسیار نفیس است .

امامزاده اباذر ( ع )

امامزاده اباذر در روستایی به همین نام در فاصله بیست كیلومتری شمال شرقی شهرستان قزوین قرار دارد . بنابر اعتقاد اهالی منطقه ، ایشان از فرزندان امام جعفر صادق (ع ) هستند. برای رسیدن به این مقبره باید از پله های سنگی كه در كنار جاده واقع شده است ، گذشت و به عمق دره رفت تا بهصُفـّه(1) مقبره رسید .

بنای امامزاده بقعه ای كوچك به ابعاد داخلی 25/4 متر است با بناهای الحاقی شامل ایوان ورودی ، مسجد و ... می باشد ، بقعه از سنگ های كوهی ساخته شده و با گنبددوپوش آجری پوشش شده است .ازاره( 2) بقعه از كاشی پوشیده شده است و براساس طرح و پخت آن می توان این كاشی ها را از آثار دوره قاجار دانست . علاوه بر ضریح  ، در كنج بقعه ، سنگ قبری به ارتقاع تقریبی چهل سانتیمتر به صورت سكو قرار دارد و دارای كتیبه كنده كاری شده ایلخانی است . ورودی بقعه در سمت شرق است و در طرفین آن سنگ های منقش به كتیبه بسیار نفیسی قرار دارد . در دو طرف ورودی دوشباك(3) سنگی با گره بندی قرار گرفته اند كه یكی از آن ها دارای كتیبه است . كتیبه دیگری به تاریخ 693 ه . ق و به عرض شصت سانتیمتر در خارج بقعه قرار دارد. اگر چه آثار ذكر شده به قرن هفتم ه – ق تعلق دارد ، اما شكل و اسلوب ساخت گنبد و بقعه شبیه بناهای صفویه است و می توان نتیجه گرفت كه بنای اولیه دوره ایلخانی كه احتمالاً بسیار زیبا و با شكوه بوده ، به علت ویرانی و تخریب در دوره صفویه بازسازی شده و كتیبه های آن روی بنای جدید نصب شده است . كاشیكاری گنبد و داخل بقعه نیز در زمان قاجاریه انجام گرفته است .

امامزاده منصور ( ع )

این امامزاده در میان گورستان روستای " منصور " بخش آوج قرار دارد و مشخص نیست كه آرامگاه چه كسی است . بنای امامزاده دارای نقشه ی مربع شكل است . در جبهه ورودی آن ، یك ایوان بلند و فضاهای جنبی قرار دارد . ارتفاع سر در آن حدود 80/5 متر و پوشش آن طاق آهنگ با قوسجناغی است . در انتهای ایوان ، یك در قرار دارد كه به بقعه منتهی می شود و در طرفین آن ، دو طاقچه به چشم می خورد . فضای بقعه مربع شكل ، به ابعاد تقریبی 5/5 متر است و در هر ضلع آن ، سه طاق نما با عمق كم دیده می شود . گنبد دو پوش بنا به وسیله هشتخشخاشی به آهیانه تكیه دارد . بنا به جز نقوش گره بندی ، تزیینات دیگری ندارد . معماری بنا مشابه معماری صفویه است و احتمالاً به آن دوران تعلق دارد.

امامزاده علاء الدین ( ع )

امامزاده علاء الدین در سی كیلومتری شهر آوج ، در حاشیه روستایی به همین نام قرار دارد . بنای بقعه دارای نقشه ای به شكل مربع مستطیل و به ابعاد تقریبی 15/5 × 14/5 متر است و بر روی صُفـّه  ای به ارتفاع یك متر قرار دارد . با در همكف ، دارای فضای حرم به همراه چهار اتاق كوچك است كه مكمل فضایچلیپا (صلیب ) شكل حرم بوده و حجم آن را تكمیل می كنند . ایوان ورودی با پوششكاربندی ، ارتباط فضای حرم را با خارج برقرار می سازد . فضای حرم به شكل مربع است و طاق نماهایی عمیق در طرفین دارد . گنبد آجری و دوپوش بنا بر رویرسمی بندی دوازده قرار دارد . داخل بنا فاقد تزیینات و جبهه خارجی آن دارای قاب بندی و طاق نما است . این بنا احتمالاً به دوره صفویه تعلق دارد .

امامزاده اسماعیل ( ع )

بقعه امامزاده اسماعیل ( ع ) ، پسر امام جعفر صادق ( ع ) ، در خیابان انصاری شهر قزوین قرار دارد . بنای بقعه در دو طبقه شامل فضای اصلی حرم ، چهار ایوان متصل در طرفین آن و فضاهای جنبی ایوان ها است . بر فراز حرم ، گنبدی قرار دارد كه روی آن كاشیكاری و زیر آن كاربندی و گچبری است . مدفن اصلی امامزاده در سرداب بقعه ، در زیر حرم قرار گرفته است . ایوان های شرقی و غربی به لحاظ شكل شبیه به هم هستند . ایوان های شمالی و جنوبی نیز طرحی یكسان و دو زاویه در طرفین دارند كه در ایوان شمالی این زاویه ها پوشش شده و دو ستون پوشش ، آن را تحمل می كنند .

امامزاده علی شكرناب ( ع )

این امامزاده در شهرستان آبیك قرار دارد . بنای بقعه ، هشت ضلعی و طول تقریبی هر ضلع 80/7 متر است . جرزها و طاق نماهای نمای خارجی ، با قوس هایی قاب سازی شده اند . داخل حرم نیز به شكل هشت ضلعی است و روی هر ضلع آن طاق نمایی دیده می شود . ورودی حرم در شمال بقعه قرار دارد . شبستان الحاقی به بقعه ، دارای محور چلیپایی است و طول این محور در جهت شرقی – غربی بلندتر است و ورودی بنا نیز در ابتدای همین محور قرار دارد .

تریینات بنا منحصر به آجر كاری مختصر بدنه خارجی حرم و كاشیكاری سر در ورودی است . در كتیبه بالای در ورودی ، سال ساخت بنای اصلی حرم ( 884 ه – ق ) و نام سازنده آن " درویش نورالدین " به چشم می خورد .

امامزاده كمال ( ع )

بنای امامزاده كمال ( ع ) ، فرزند امام موسی كاظم ( ع ) ، به شكل شش ضلعی به طول 3/90 متر است و در حاشیه ضیاء آباد شهرستان تاكستان قرار دارد . بنای بقعه شامل سه بخش است و دو بخش الحاقی آن كاملاً نوساز و فاقد هر گونه ارزش هنری است .

شكل داخلی بنا نیز شش ضلعی و دارای نازك كاری است . گنبد امامزاده از نوع دو پوش با ارتفاع آهیانه 7/80 متر است و بلندترین قسمت آن حدود 70/14 متر ارتفاع دارد . بنا دارای تزیینات آجر كاری در میان طاق نماهای اضلاع خارجی است و در گوشه سازی های داخل آن ، نقوش گل و بته مشاهده می شود كه احتمالاً تا پایین امتداد داشته است . بنای امامزاده كمال از آثار قرن نهم ه – ق و طرح آن در منطقه بی نظیر است .

امامزاده هفت صندوق

بنای هفت امام در میان گورستان روستای " هفت صندوق " شهر ضیاء آباد قرار دارد . بنا مستطیل شكل و دارای حرمی مربع شكل است كه در جلوی آن ، ایوان ورودی به همراه دو فضای كوچك جنبی قرار گرفته است .نماهای شرقی و غربی هر یك دارای قاب بندی و چهار طاق نماست . ضلع شمالی آن سه طاق نما دارد . گنبد بنا دو پوش و بدون كاشیكاری و توسط تیرهای چوبی مهار شده است . در زیر بقعه نیز سرداب كوچكی قرار دارد و ورودی آن از ایوان اصلی است . تزیینات بنا در داخل ، شامل رنگ آمیزی رسمی بندی و در خارج به صورت طرح های ساده آجر كاری در میان طاق نماها و ورودی های فضاهای جنبی ایوان است . این بنا با توجه به معماری خاص آن ، به دوره صفویه تعلق دارد .

استان قزوین متشكل از سه منطقه متمایز و مشخص كوهستانی ، كوهپایه ای و دشتی است و مناطق كوهستانی به صورت كمربند ناپیوسته ای ، نواحی شمالی، جنوبی و غربی آن را تحت پوشش خود قرار داده است . مناطق كوهستانی این استان آب مورد نیاز اراضی دشتی را تأمین می كند . این استان دارای آب و هوای متنوعی در طیف بیابانی ، نیمه بیابانی ، سرد و معتدل كوهستانی و گرم و نیمه مرطوب است . در مجموع استان قزوین ، منطقه ای با تنوع آب و هوایی بسیاراست و همین مهم از جمله عوامل جذب گردشگران در این ناحیه محسوب می شود. برخی از جاذبه های طبیعی این استان عبارت اند از :

الموت

منطقه كوهستانی الموت – ادامه ی كوه های البرز - در شمال قزوین قرار دارد و از شمال به دهستان های دو هزار و سه هزار تنكابن ، از شرق به طالقان ، از غرب به رودبار و از جنوب به طالقان و پـِشكل دره محدود می شود.

رشته كوه های البرز در منطقه الموت دارای قلل معروف و مرتفعی است و سه محور عمده كوهنوردی در این مسیر به ترتیب عبارت اند از:

1-   محور گرمارود - پیچ بن - سیالان با ارتفاع 4250 متر، دهستان سه هزار تنكابن .

2-   محور اوان . خشچال با ارتفاع 4150 متر، دهستان دو هزار تنكابن .

3-   محور هیر- ویار- گون كول ،اشكوركلاچای.

نطقه الموت از چشمه های آب های معدنی و گرم مانند " گرمارود "، " آتان رود" و " نینه رود " برخوردار است .آب های الموت از چشمه سار و برف آب تأمین می شود و مهم ترین رودخانه های آن " اندج رود" ،" الموت" و" طالقان رود" است . طالقان رود در یازده كیلومتری غرب روستای " شهرك " به  رودخانه های اندج  و الموت ملحق شده و رودخانه " شاهرود " را تشكیل می دهند. در دامنه های شمالی و جنوبی رشته كوه های البرز از دیرباز، دژهای زیادی بنا شده كه برخی از آنها مربوط به پیش از اسلام است. این دژها در طول تاریخ مقر و پناهگاه بسیاری از سلاطین و حاكمان محلی از جمله حسن صباح بود.

از جمله مهم ترین  قلاع ناحیه رودبار و الموت می توان به قلعه شیركوه ، قلعه شهرك ، قلعه حسن صباح ، قلعه نویزرشاه ، قلعه لمبسر، قسطین لار، میمون دژ، قلعه ایلان و بیدلان ( شیركوه ) اشاره كرد.

قله خشچال

این قله را می توان از مسیر راه قزوین- الموت- زواردشت نظاره كرد. " زوار دشت " در قسمت شمالی دریاچه اوان قرار دارد . برای رسیدن به قله مرتفع خشچال ، از كنار دریاچه ، دو مسیر صعود وجود دارد: مسیر اول از طریق راهی است كه از بالای دریاچه به طور مستقیم تا قله پیش می رود و مسیر دوم از درون دره زواردشت تا زیر قله ادامه می یابد. این مسیر به محلی به نام " چشمه گلپری" می رسد كه علاوه برچشمه ، دارای پوشش انبوهی از بوته زارهای گلپر نیز هست.

ایوان سنگی نیاق

روستای نیاق در هفده كیلومتری شمال قزوین قرار دارد و یكی از مراكز مهم كشت انگور در استان است . ایوان ، صخره ای است نسبتاً مرتفع كه دو فرورفتگی به مانند ایوان در دو طرف آن ایجاد شده است . در هر یك از این فرورفتگی ها ، حوضی مستطیل شكل با ابعادی حدود 2×4 متر حفر شده، عمق آنها به دلیل ریخته شدن سنگ و شن و... در آن نامشخص است . این حوض ها با آب  باران پر می شوند . در بالای ایوان آثار قابل توجهی از زندگی پیشینیان به دست آمده است.

دریاچه اوان

بزرگترین و زیباترین دریاچه در منطقه قزوین ، دریاچه " اوان " نام دارد كه به فاصله هفتاد و پنج كیلومتری شهر قزوین در جاده قزوین - معلم كلایه قرار گرفته است . این دریاچه با مساحتی كمتر از شش هكتار دارای آب شیرین است . طول آن در طویل ترین قسمت 325 متر و عرض آن 275 متر و عمق آن از یك تا بیست متر در نوسان است .

آب دریاچه از طریق چشمه های كف دریاچه و نزولات آسمانی تأمین می شود و غلیان دایمی آن باعث صافی و زلالی آب دریاچه شده است . از سرریز آب دریاچه نیز رود كوچكی تشكیل می شود كه آب آن مورد استفاده كشاورزان روستاهای " كوشك " و" آیین " است . در تابستان این دریاچه محل ماهی گیری ، آب تنی و قایق سواری و در پاییز ، مأمن پرندگان مهاجر مانند قو، غاز، مرغابی ، و در زمستان با توجه به برودت هوا و یخ زدن سطح آن قابل اسكی سواری است .