این متن درتاریخ ۲۲ آبان ماه سال ۱۳۸۸ بصورت فی البداحه تنظیم و وارد وبلاگ درنشریه ۲ استانی (زنجان وقزوین)بنام :پگاه میهن شماره سی ام مورخ ۲۶آبانماه ۱۳۸۸ به چاپ رسید.جا دارد از سرکارخانم فرحناز فتحی وآقای مهران حبیبی تقدیر وتشکر نمایم.

ترافيك واژه اي است كه ابتدا ذهن شنونده را به سوي زندگي شهري سوق داده وچه بسا تكنولوژي وپيشرفت را در خودنهفته دارد در گذشته نچندان دور نتنها شنونده ترافيك را معضل تلقي نميكرد بلكه آن را نمادتوسعه ورفاه مي دانست چرا كه قبلا ترافيك فقط در چند شهر بزرگ محسوس بود .ولي امروزه در شهرهاي كوچك نيز وجود دارد.

     موضوع ترافيك آنقدي اهميت دارد كه شبكه راديويي ويژه (پيام)هر چند دقيقه يكبار اقدام به گزارش وضعيت راههاي كشور وخصوصا تهران مي نمايد.همچنين چند سالي است كه مجموعه دولت ومجلس در حال بررسي چگونگي برون رفت از وضعيت ترافيكي هستند واخيرا تصميم گرفته شده تا ساعت كار ادارات –مدارس –بانكها و...را تغيير دهند.وهمانگونه كه مطلع هستيم در تمام شهرها جلساتي با نام شوراي ترافيك جهت بررسي ورفع موانع ترافيكي برگزار مي شود.به نظر مي رسد كه در صورت ادامه روند فعلي واژه "ترافيك"جاي خود را به واژه"قفل تردد"بسپارد .

       عوامل مختلفي در ايجاد ترافيك نقش دارند كه از مهمترين آنها مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

     -تصميم گيريهاي اقتصادي غلط

    -وضعيت سياسي جامعه وارتباط ان با اقتصاد

    -حوادث وسوانح رانندگي

    -هم خواني ساعات آغاز وپايان كار ادارات -سازمانها -مدارس وبازار

    -تقاطع هاي پرتردد

    -زمانهاي خاص وتعطيلات چند روزه

   -شرايط آب وهوايي خاص كه موجب كندي تردد ميگردد

   - اعمال برخي محدوديتهاي پليسي نادرست

   -عدم وجود ناوگان حمل ونقل عمومي در شهر ها

   -نابساماني در ارايه خدمات شهري وطرحهاي عمراني بگونه اي كه تردد وحمل ونقل در آن پيش بيني نشود

ترافيك رابطه مستقيمي با موارد ذيل دارد كه براهميت آن افزوده است .

      پاره شدن لايه ازن بدليل گرم شدن كره زمين كه از آلودگي هوا ناشي مي شود وتمام فكر دانشمندان را به خود مشغول نموده.برابر بررسيهاي بعمل آمده گازهاي خروجي از اگزوز خودروها نقش بسزايي درايجاد آلودگي دارند.اين درحالي است كه خودروهاي توليدي كشور ما هنوز استاندارد لازم را بدست نياورده اند.توقف خودروها پشت چراغ قرمز يا ترافيك نيز سهم بالايي از ايجاد آلودگي را دارند.براساس آمار ارايه شده ساليانه 35 ساعت ازوقت رانندگان دركشورهاي پيشرفته صرف توقف در ترافيك مي شود ودر كشورهاي درحال توسعه اين رقم به صدها ساعت مي رسد واين يعني به هدر رفتن ميلياردها ليترسوخت با ارزش ورها كردن آلاينده ها در جو .ورود آلاينده ها پايان راه نيست بلكه دروازه ورود به مشكلات عديده اي است كه خيلي از آنها لاينحل ميباشد.ايجاد بيماريهاي پوستي-سرطان-بيماريهاي ريوي-بيماريهاي قلبي وحتي چشم از اين جمله هستند.براستي آلودگي هوا چه هزينه سنگيني را بر بهداشت ودرمان ما تحميل نموده؟كودكان وجوانان و...كه از لابه لاي كارخانه هاي پرمصرف(انرژي واكسيژن)وتوليد كننده گازهاي سمي عبور مي كنند مرتكب چه گناهي شده اند وچه كساني بايد پاسخگو باشند؟

     بهتر است تا مسولان مربوطه وضعيت اعصاب وروان ساكنان شهرهاي بزرگ را بررسي نموده ودر مقام مقايسه باساليان گذشته برايند.عصبانيت رانندگان گرفتار در دام ترافيك از نوع درون ريز است انها كه دقايق وساعتهاي طلايي خود را در داخل خودروي روشن ولي متوقف سپري ميكنند بايد منتظر بروز علايمي چون فشار خون –ناراحتي قلبي وعصبي وخلاصه ريز سكته هايي باشندكه محصول توليدي خودروسازان در مغازه هايي بنام خيابان است.خستگي وناراحتي انها حتي موجب مي شود تا پس از مراجعه به منزل اقدام به پرخاش نمايند.مردمي كه بدليل گرفتاريها وگير افتادن در ترافيك ساعتها همسر وفرزند خود را نمي بينند پس از آنكه در خانه حاضر مي شوند نيز اقدام به پرخاش مي كنند وهمچنان نمي توانند محبت خود را به خانواده نمايان كنند واين يعني سردي زندگي.بايد ياداور شد كه بر وضعيت درامدي اصناف نيز تاثيرگذاراست ومي تواند درجلب مشتري تاثير مثبت ومنفي داشته باشد.

بنابراين مي توان ترافيك را اينگونه معني كرد:ترافيك چرخه اي است كه تنهااز يك بخش بنام خودرو تشكيل شده كه سرمايه وانرژي را مصرف مي كند وهزينه را توليد مي كند.

      در كشور ما نيزصدها وبلكه هزارها ساعت از كار دولت -مجلس –رسانه هاو...بطور مستقيم وغير مستقيم صرف چگونگي تامين سوخت وقيمت ان وهمچنين تصويب قوانين مرتبط مي شودتا خودروسازان داخلي بتوانند توليد خود را ادامه دهند.فكر مي كنيد همين كارت هوشمند سوخت چقدر هزينه زماني ومالي را بركشور ما تحميل نمود؟

      جالب اينكه بعد از طي مراحل فوق تازه به مرحله جديدتري مي رسيم كه باز هم نتيجه اي جز هزينه ندارد.گسترش جاده سازي –استقرار امكانات وسيستمهاي پليسي وامنيتي جاده ها-افزايش بيمارستانها ومراكز اورژانس –قوانين مربوط به بيمه خودرو-ازدحام شاكيان ومتشاكيان در محاكم قضايي وده ها مورد ديگر كه همگي هزينه بربوده واز بودجه جاري كشور مصرف مي كنند.

  در كشور ما راهكارهاي مختلفي براي مقابله با غول ترافيك اعمال مي شودویا باید بشود كه بجهت سود دهي مهمترين آنها افزايش قيمت بنزين وحاملهاي انرژي است.تجربه اخير نشان داد كه افزايش قيمت سوخت شايد ظاهرا موجب كاهش مصرف گرديد ولي تاثير آنچناني بركاهش بار ترافيكي نداشت چرا كه امروزه خودرو نيز مانند اب ونان ومسكن وشغل به عنوان يك نياز شناخته شده .

جرايم راهنمايي ورانندگي نيز يكي ديگر از راهكارهاي اعمالي است.در بسياري از مواردسرعت غير مجاز وحركات غير فني رانندگان مانند دورزدن در محل دور ممنوع-پارك خودرو در محدوده پارك ممنوع موجب تصادف ويا ايجاد راهبندان مي شود كه متاسفانه حسب عرف نيز تازمان حضور ماموران ادامه ميابد.در اين موارد رانندگان خاطي به پرداخت جريمه محكوم ميشوند.

اعمال محدوديتهاي تردد نيز از ديگر روشهاي مرتفع نمودن است كه البته بيشتر در شهرهاي بزرگ وجاده هاي پرتردداجرا مي شود.طرحهايي مثل تردد زوج وفرد وعبور يكطرفه از اين دسته هستند.اين روشها بسيار موفقيت اميز بوده والبته موجب مشكلاتي نيز شده اند.مثلا سردرگمي رانندگان غيربومي وركود كسب اصناف اين خيابانها از انجمله مي باشد.

احداث پل وتقاطع همسطح وزير گذر نيز از ديگر روشها است كه درعين موفقيت بدليل پرهزينه بودن با استقبال كم دستگاههاي اجرايي(شهرهاي كوچك) مواجه مي شوند.

تلاش درجهت تمركز زدايي بازارومراكزخريدعمومي كه عمدتا باقدمت زياد ودر مراكزشهرها قرار گرفته.دراغلب شهرهاي كشور مراكز خريدعمومي در بافت فرسوده باشرايط نامناسب واقع گرديده وبدليل برخوري از ارزش ملكي بالا مالكان اين املاك اصلا تمايلي به نوسازي ندارند .البته اعمال قانون شهرداريها(تملك 50 درصد ملك تحت عنوان فضاي سبز وخدمات تنها دليل استمرار وضعيت موجود است.

الزام عملي صاحبان واحدهاي مسكوني وتجاري به منظور كردن پاركينگ متناسب با فضاي ملكي البته شايد اين موضوع در مراحل نقشه كشي واجراءوحتي پايان كار رعايت شده باشد ولي بسيار ديده شده كه مالكان پس از اخذ پايان كاراقدام به تغيير كاربري پاركينگ مي نمايندوشهرداريها بايد اين موضوع را باجديت بيشتري پيگيري نمايند.

ممانعت ازاحداث يافعاليت بانكها وموسسات در خيابانها وميادين وتقاطع ها: بسياري از بانكها وادارات ومراكز درماني در محل ميادين وتقاطع ها وخيابانهاي پرترددفعاليت مي نمايند كه خودروهاي پارك شده مراجعان اين محلها خود باعث بروز ترافيك وسختي عبور ومرور مي گرددكه مسولان مربوطه بايد اين موضوع را دربرنامه هاي خود اعمال نمايند.

احداث پل عابرپياده: در صورت نبودپل هوايي نيز باعث مي شود تا عابران پياده براي عبور از خيابان مانع تردداسان خودروها شوند وبه نوعي استارت اوليه ترافيك را رقم بزنند.

جداكردن مسير ترددناوگان عمومي از ديگر مسيرها باهدف سرعت بخشيدن به حمل ونقل عمومي و ترغيب مردم به استفاده از آنها وعدم استفاده از خودروهاي شخصي وجلوگيري از بروز ترافيك –

استفاده از سيستم حمل ونقل زيرزميني يا همان مترو كه همكنون درحال گسترش ميباشد-

استفاده از دوربينهاي SVR وسيستمهاي UPS  (سيستم برقراري برق اضطراري براي چراغهاي راهنمايي تقاطعها)نيز درحال گسترش است

جالب است بدانيد كه دراستراليا –انگليس وكانادا سيستم Loccell  راه اندازي شده كه بمحض نزديك شدن خودرو به تقاطع هاي شلوغ از طريق موبايل راننده را مطلع ومسيرهاي خلوت را به او نشان ميدهند.در بزرگراه هاي ژاپن نيز حس گرهاي ويژه كنترل عبور ومرور دركف جاده ها جاسازي شده كه از اين طريق وضعيت عبور ومرور را كنترل مي كنند.

     خلاصه اين همه گفتم تا به شهر خودمان اشاره اي داشته باشم شهري كه ناگفته هاي بسياري را در خود نهفته دارد.شهري كه هنوزراه فرار از بار ترافيك را دارد وشهري كه تجربه ترافيك هنوز برايش زود بود.مدتي است كه در تاكستان شاهد ترافيك هستيم و پليس راهنمايي ورانندگي به تنهايي قادر نيست با استقرار نيروهاي خود در تقاطعها سهولت تردد رافراهم نمايد.آري در تاكستان هيچيك هيچيك هيچيك از راهكارهاي ياد شده را شاهد نيستيم وعلاوه بر آن تجمع کارگران فصلی در میدان مرکزی شهرو عبور ريل راه آهن بر مشكلات افزوده است آنهم در امتداد 50 متري 3 تقاطع 22 بهمن شمالي با جنوبي وغفاري با موسي صدر وايت ا...سعيدي با شهيد رجايي كه نقطه اتصال شمال شهر با مركز وجنوب شهر مي باشند.اكثر ما در شهرهاي مختلف تردد داشته ايم وحتي در شهرهاي توريستي وبزرگ كشور نيز وضعيت مشابه تاكستان را نديده ايم.بارهاي بار گفته ام كه ترافيك تاكستان امروز يك مشكل است وفردا تبديل به معضل لا ينحل خواهد شد.تاكستاني كه داراي 6 خيابان پرتردد و3 بلوار است وباادامه وضعيت فعلي قادر نخواهد بود كه تعدادخودروهاي موجود در شهر را تحمل نمايد .والبته بدليل كم عرض بودن خيابانها وعبور ريل ونبودن خيابان اتصالي فرعي به خياباهاي امام موسي صدر وايت ا...سعيدي وبلوارامام خميني درصورتي كه ترافيك را مشاهده كنيم بسختي خواهيم توانست گره كور را بازكنيم.

پیاده رو شده ایستگاه

     اميد واريم تا مسولان شهري بجاي پرداختن به مسايل حاشيه اي وشركت در مراسم ختم و........به فكر اصلاح زيربنايي حمل ونقل وخدمات عمراني باشند.

       رضاقموشی